د دید خبري اژانس: د تهران په سیمه ییزه غونډه کې د سید عباس عراقچي د څرګندونو هرکلی وشو چې د افغانستان د اقتصادي او ټرانزیټ شبکو سره د یوځای کولو اړتیا په اړه وه؛ یو غبرګون چې د غونډې څخه د طالبانو د نه شتون سره سره، یو ځل بیا د همکارۍ پر بنسټ د بیان او د کابل د ډیپلوماتیک چلند ترمنځ واټن روښانه کړ.
د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت دوهم سیاسي رییس، ذاکر جلالي، د ایکس شبکې په یوه پیغام کې ټینګار وکړ چې د خالص امنیت پر بنسټ چلندونو هاخوا حرکت کول او د افغانستان جیو-اقتصادي ظرفیتونو باندې تمرکز کول د سیمې لپاره د باثباته راتلونکي د جوړولو لپاره یو شرط دی. د هغه په وینا، نن ورځ افغانستان نور د “بحران مدیریت” موضوع نه ده او د اوسني حکومت د اقتصاد پر بنسټ بهرنۍ پالیسۍ سره، دا کولی شي د مرکزي آسیا، لویدیځ او سویلي آسیا ترمنځ یو اغیزمن پل شي.
جلالي د ۲۰۲۱ کال څخه مخکې دورې او د بهرنیو لوبغاړو پوځي شتون ته په اشارې سره زیاته کړه چې د امنیت څخه اقتصاد ته د بدلون تمثیل نه یوازې د افغانستان په ګټه دی، بلکې د ګاونډیانو په ټولیزه ګټو کې هم دی. هغه د تهران د غونډې په پرانیسته کې د سید عباس عراقچي د وینا ستاینه هم وکړه او د افغانستان د ظرفیتونو څخه د ګټې اخیستنې په اړه یې د هغه ټینګار “د پاملرنې وړ” وګاڼه.
د تهران په سیمه ییزه غونډه کې، چې د ایران، پاکستان، چین، روسیې، ازبکستان، تاجکستان او ترکمنستان ځانګړو استازو پکې ګډون کړی و، عراقچي د سیمې راتلونکې “د افغانستان له راتلونکي سره تړلې” وبلله او ویې ویل چې هیڅ سیمه ییزه نسخه د افغانستان د ستونزو د حل کولو توان نلري. د هغه په اند، ګاونډیان د افغانستان د ثبات لپاره ترټولو طبیعي او اغیزمن لوبغاړي دي، او د سیمې په ټرانزیټ او اقتصادي شبکو کې د هغې ادغام یو ستراتیژیک اړتیا ده.
د دې چلند سره سره، د طالبانو حکومت د رسمي بلنې ترلاسه کولو سره سره د تهران په غونډه کې ګډون ونه کړ. د ایران د بهرنیو چارو وزارت د جنوبي اسیا لپاره عمومي رییس محمد رضا بهرامي د دې نه شتون په دوه اړخیزو اړیکو منفي اغیزه نه ګڼله او ویې ویل چې تهران په سیمه ییزو جوړښتونو کې د افغانستان پر سیاسي او اقتصادي ادغام ټینګار کوي؛ که څه هم د طالبانو شتون کولی شي د دې ادغام پروسه ګړندۍ کړي.
د خپل نه شتون په تشریح کولو سره، د طالبانو حکومت وویل چې دوی د موجوده همکارۍ چوکاټونو له لارې د سیمې له هیوادونو سره فعالې اړیکې لري او په داسې غونډو کې د ګډون اړتیا نه ګوري.
په مقابل کې، ځینو سیمه ییزو څارونکو دا پریکړه د طالبانو د همکارۍ د ادعاوو او په څو اړخیزه ډیپلوماسۍ کې د دوی د عملي اقداماتو ترمنځ د واټن نښه وګڼله؛ یوه تشه چې کولی شي د سیمه ییزې همکارۍ په مرکز کې د افغانستان د بدلولو لاره ننګوي.