د دید خبري اژانس: د طالبانو د حکومت د سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي هند د افغان کرنیزو محصولاتو لپاره “مناسب بازار” بللی او له نوي ډیلي سره یې د سوداګرۍ د تبادلې د کچې د زیاتوالي غوښتنه کړې ده. دا په داسې وخت کې راځي چې د سیاسي کړکیچونو او د سرحدي لارو د تړلو له امله د پاکستان سره د افغانستان سوداګریزې اړیکې ځنډول شوې دي.
د طالبانو د سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي د جمعې په ورځ د ډلې تر کنټرول لاندې ملي تلویزیون سره په یوه مرکه کې اعلان وکړ چې هند د خپل لوی نفوس او اقتصادي ځواک له امله د سوداګرۍ په برخه کې د افغانستان لپاره یو مهم ملګری کیدی شي. هغه ټینګار وکړ چې د کابل او نوي ډیلي ترمنځ د سوداګرۍ د تبادلې اوسنی حجم، چې اټکل کیږي شاوخوا یو ملیارد ډالر وي، باید زیات شي.
عزیزي مخکې د اقتصادي پلاوي په مشرۍ هند ته سفر کړی وو او د دې سفر په جریان کې یې ژمنه کړې وه چې د دواړو هیوادونو ترمنځ د سوداګرۍ کچه به له اوسني کچې څخه زیاته شي. د هغه په وینا، د افغانستان کرنیزې محصولات د هند بازار ته د صادراتو لپاره لوړ ظرفیت لري او کولی شي د پاکستان سره د ځینو ځنډول شویو تعاملاتو ځای ونیسي.
دا دریځ په داسې وخت کې راځي چې د طالبانو حکومت او پاکستان اړیکې د زیات شوي تاوتریخوالي له امله ځنډول شوي دي. د دواړو هیوادونو ترمنځ ټول بندرونه او سرحدي لارې تړل شوي دي، او دوه اړخیزه سوداګري تقریبا په ټپه دریدلې ده.
کارپوهان په دې باور دي چې د هند په لور د طالبانو حکومت بدلون کولی شي په سیمه کې نوي جیوپولیتیک پایلې رامینځته کړي او د افغانستان د سوداګرۍ دودیز معادلې بدلې کړي.
د دې اقتصادي پرمختګونو سره سره، د طالبانو حکومتي چارواکو په دې وروستیو ورځو کې د کورني او بهرني سیاست په برخو کې د جنجالي بیانونو سره سرلیکونه جوړ کړي دي؛ د سراج الدین حقاني له اعتراف څخه چې طالبان په حکومتدارۍ کې “ویره او تاوتریخوالی” کاروي، د عبدالکبیر ګواښ پورې چې که له طالبانو سره اختلاف وي نو نړۍ به زیانمنه شي. په ورته وخت کې، د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان هم د طالبانو حکومت او پاکستان ترمنځ د اوربند ساتلو کې د مرستې لپاره خپل چمتووالی څرګند کړی دی.
شنونکي وايي چې دا پرمختګونه ښیي چې د طالبانو حکومت هڅه کوي چې په هیواد دننه واک پیاوړی کړي پداسې حال کې چې په سیمه ایزه او نړیواله کچه د اقتصادي او سیاسي تعاملاتو لپاره نوې لاره غوره کوي؛ یوه لاره چې د بشري حقونو جدي ننګونې او نړیوال فشارونه ورسره مل دي.