د دید خبري اژانس: پداسې حال کې چې د چین یوان د لومړي ځل لپاره په نړیوالو تادیاتو کې له ډالر څخه تیر شوی، ډونالډ ټرمپ د چین څخه په ټولو وارداتو باندې د ١٠٠ سلنې تعرفې په لګولو سره د نړۍ د دوو لویو قدرتونو ترمنځ د اقتصادي جګړې اور بل کړی دی.
د نړۍ مالي سیسټم په وروستیو لسیزو کې یو له خورا مهمو پرمختګونو څخه شاهد دی. وروستي رسمي معلومات ښیې چې په تاریخ کې د لومړي ځل لپاره، د پولې هاخوا تادیاتو او معاملو کې د چین یوان کارول د متحده ایالاتو ډالر څخه تیر شوی دی. دا لوی بدلون په نړیواله سوداګرۍ کې د ډالر د واکمنۍ کمولو په لاره کې یو مهم ټکی ګڼل کیږي.
د احصایو له مخې، د یوان ونډه، چې په ٢٠١٠ کې صفر ته نږدې وه، اوس د چین په بهرنیو معاملو کې له ٥٣ سلنې څخه ډیر ته رسیدلې ده. دا ډول پرمختګ د بیجینګ د ستراتیژیکو پالیسیو پایله ده چې خپلواک مالي سیسټمونه لکه “CIPS” رامینځته کړي او د ډالر شبکې او SWIFT سیسټم باندې تکیه کمه کړي.
کارپوهان وايي چې د اوکراین له جګړې وروسته د روسیې پر وړاندې د امریکا مالي بندیزونه او د چین پر وړاندې ورته ګواښونه د بیجینګ لپاره د خطر زنګ وو. په ځواب کې، چین د تادیې خپلواک چینلونه، دوه اړخیز اسعارو تړونونه او د آسیا او منځني ختیځ شریکانو سره په سوداګرۍ کې د ملي اسعارو کارول پراخ کړل.
برعکس، د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د جمعې په ورځ اعلان وکړ چې د نومبر له لومړۍ نیټې څخه به د چین څخه په ټولو وارداتو ۱۰۰ سلنه تعرفې ولګول شي. هغه ټینګار وکړ چې دا تعرفې به “د هر هغه تعرفې په سر کې وي چې دمخه ورکول کیږي.”
دا پریکړه یوازې څو ساعته وروسته له هغه وشوه چې ټرمپ د چین د کانونو موادو صادرات په ځواب کې د تعرفو “لوی زیاتوالی” ګواښ وکړ. دا مواد د چپس، بیټرۍ او پرمختللي صنعتي تجهیزاتو تولید لپاره حیاتي دي، او پدې برخه کې د بیجینګ محدودیتونه په امریکایی صنعتونو مستقیم فشار راوړي.
شنونکي په دې باور دي چې دا دوه په ورته وخت کې پرمختګونه د چین او متحده ایالاتو ترمنځ د اقتصادي شخړې د نوي پړاو پیل دی؛ یوه جګړه چې د تعرفې جګړې څخه هاخوا تللې او اوس د نړیوال پولي سیسټم زړه ته رسیدلې ده. پداسې حال کې چې بیجینګ د یوان رول زیاتولو سره د ډالر تسلط کمولو هڅه کوي، واشنګټن هڅه کوي چې د محافظت او تعرفې پالیسیو سره خپل تاریخي دریځ وساتي.
داسې ښکاري چې د “ډالرو-یوان جګړه” نور یوازې یوه اقتصادي مسله نه ده، بلکې د یوې پراخې جیوستراتیژیک سیالۍ برخه ده چې په ۲۱ پیړۍ کې به د ځواک راتلونکی وټاکي.