افغانستان ته د نړیوالې مرستې ۱۳ ملیارد ډالر؛ د طالبانو د رول په اړه متضادې خبرې اترې
د دید خبري اژانس: پداسې حال کې چې ملګري ملتونه وايي چې افغانستان ته نړیوالې مرستې د طالبانو په مشرۍ د حکومت له مداخلې پرته ویشل کیږي، د نورو ادارو راپورونه د مرستې په پروسه کې د دې ډلې پراخه لاسوهنه څرګندوي؛ یو تضاد چې د بشري عملیاتو د خپلواکۍ په اړه یې جدي پوښتنې راپورته کړې دي.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې، روزا اوتنبایوا، د امنیت شورا په غونډه کې اعلان وکړ چې له ۲۰۲۱ کال راهیسې افغانستان ته شاوخوا ۱۳ ملیارد ډالر نړیوالې مرستې ځانګړې شوې دي. د هغې په وینا، د دې مقدار څخه ۷.۹ ملیارد ډالر په بشري چارو مصرف شوي او نور ۴.۹ ملیارد ډالر د خلکو د اساسي اړتیاوو د پوره کولو لپاره مصرف شوي دي. هغې ټینګار وکړ چې دا مرستې په عمده توګه د طالبانو په مشرۍ د حکومت له مداخلې پرته او د ملګرو ملتونو د مستقیم څارنې لاندې ویشل شوي دي.
په هرصورت، د نورو نړیوالو ادارو بیان د دې ادعا سره مخالفت کوي. د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (OCHA) راپور ورکړی چې یوازې په جولای میاشت کې، د مرستو په پروسه کې د لاسوهنې ۱۰۴ پیښې ثبت شوې، چې ۹۵ سلنه یې د طالبانو په مشرۍ د حکومت چارواکو ته منسوب شوې دي. پدې کې د استخدام پروسې کنټرول، د ترلاسه کونکو په انتخاب اغیزه کول، د حساسو معلوماتو غوښتنه کول، او په ښځو او نجونو باندې محدودیتونه لګول شامل دي.
د افغانستان د بیارغونې لپاره د متحده ایالاتو ځانګړي مفتش (SIGAR) هم د طالبانو په مشرۍ د حکومت لخوا په مرستندویه ادارو باندې د فشارونو په اړه راپور ورکړی، چې ویلي یې دي چې دې ډلې په هزاره او تاجک سیمو کې د مرستو ویش بند کړی او حتی د بشري سازمانونو څخه د هزاره کارمندانو د ایستلو غوښتنه کړې ده.
دا دوه متضاد کیسې د مرستو د شفافیت، د طالبانو په مشرۍ د حکومت د لاسوهنې ریښتینې کچې، او د څارنې میکانیزمونو د اغیزمنتوب په اړه مهمې پوښتنې راپورته کوي. هغه څه چې ډاډمن دي دا دي چې افغان خلک، د بشري بحران او سیاسي فشارونو په مینځ کې، د دې نړیوال او کورني شخړې ترټولو لوی قربانیان پاتې دي.