د امریکا د ملي امنیت ستراتیژي: د جنوبي آسیا لپاره یوه جدي د خطر زنګ
په داسې حال کې چې د ټرمپ ادارې د ۲۰۲۵ کال د ملي امنیت ستراتیژۍ (NSS) په نړیواله ټولنه باندې د اغیزو په اړه ډیر څه لیکل شوي، دا سند د سویلي اسیا لپاره یو ټکان دی. سیمه د امریکا په ټولیزه ستراتیژۍ کې حاشیه شوې ده او یوازې په تصویب کې یادونه شوې ده. د سند اصلي تمرکز “امریکا لومړی” او د پراخ نړیوال رول لوبولو پرته د امریکا د لومړیتوب ساتلو باندې دی. پدې شرایطو کې، د سویلي اسیا پرمختګونه د “امریکایي عظمت” په تعریف کې رول نه لوبوي.
په ۳۳ مخونو سند کې، هند یوازې څلور ځله ذکر شوی، پداسې حال کې چې چین ۲۱ ځله ذکر شوی. پاکستان د سویلي آسیا یوازینی بل هیواد دی، او هغه هم یوازې د هند تر څنګ، د دواړو هیوادونو ترمنځ د “سولې منځګړیتوب” د ټرمپ د بې بنسټه ادعا سره تړاو لري. افغانستان، بنګله دیش او د سیمې نور هیوادونه په بشپړه توګه له پامه غورځول شوي دي.
دا د دې حقیقت سره سره دی چې سویلي آسیا یوه خورا بې ثباته سیمه پاتې ده. د هند او پاکستان اړیکې دښمني پاتې دي، او هر ترهګریز برید کولی شي په چټکۍ سره تاوتریخوالی زیات کړي. پاکستان او افغانستان د طالبانو په مشرۍ کې سیالان شوي دي، او هند له کابل سره خپلې اړیکې پراخې کړې دي. د دې ټولو پرمختګونو په شالید کې، په سیمه کې د چین دروند نفوذ دوام لري.
د متحده ایالاتو د ملي امنیت ستراتیژي له هیوادونو څخه غوښتنه کوي چې خپلې “اټومي ملي ګټې” تعقیب کړي، یوه داسې تګلاره چې د هند د ستراتیژیکې خپلواکۍ لپاره د شنه څراغ په توګه لیدل کیدی شي پداسې حال کې چې په سیمه کې د جلاوالي احساس هم پیاوړی کوي. په عین حال کې، سنده په راتلونکې پیړۍ کې د جیوپولیتیک سیالۍ یو له اصلي ډګرونو څخه ګوري، د “آزاد او خلاص هند-پاسیفیک” لپاره د امریکا ژمنې او د یو واحد ځواک د واکمنۍ مخنیوي لپاره ټینګار کوي.
د متحده ایالاتو وړاندیز شوې لاره دا ده چې له هند سره سوداګریزې او امنیتي همکارۍ پراخې کړي او د جاپان، آسټرالیا او متحده ایالاتو (کواډ) سره څلور اړخیزې همکارۍ ته دوام ورکړي. په هرصورت، د تیرو دورو په خلاف، د ټرمپ د دوهمې دورې په جریان کې د هند-امریکا اړیکې په ټپه ولاړې وې، او حتی د څو پړاوونو خبرو اترو وروسته، د دواړو هیوادونو ترمنځ سوداګریزې معاملې ته نه دي رسیدلي. د کواډ اهمیت هم تر پوښتنې لاندې راغلی دی، او د چین په وړاندې د امریکا ابهام د هند اندیښنې زیاتې کړې دي؛ پداسې حال کې چې دا وضعیت د پاکستان لپاره ډیر مناسب کیدی شي.
په ټولیز ډول، د متحده ایالاتو د ملي امنیت ستراتیژي د سویلي آسیا د حاشیې کولو یو اندیښمن انځور انځوروي. یوه پالیسي چې په ورته وخت کې د واټن او انتخابي مداخلې نښې ښیې کولی شي هند د اوږدې مودې ناڅرګندتیا په حالت کې پریږدي او د باور وړ امریکایی ملاتړ پرته؛ که څه هم، د ټرمپ د نه وړاندوینې په پام کې نیولو سره، د لاره ناڅاپي بدلون ممکن دی.
ژباړه او لنډیز: سید طاهر مجاب – د دید خبري اژانس
شنتي ماریت ډ سوزا
ډیپلومات – Diplomat