د دید خبري اژانس: په یوه نادره او معنی لرونکي اقدام کې، ترکیې له روسیې څخه وغوښتل چې د ٤٠٠ اس هوایی دفاعي سیسټمونه بیرته واخلي ترڅو له لویدیځ سره خپلې اړیکې ترمیم کړي او د متحده ایالاتو او ناټو سره د څو کلونو بندښت پای ته ورسوي؛ یو ستراتیژیک بدلون چې کولی شي انقرې ته د اف ٣٥ جنګي جیټ پروګرام ته د بیرته راستنیدو او د واشنګټن د دفاعي بندیزونو لرې کولو لپاره لاره هواره کړي.
له دې موضوع سره بلومبرګ ته سرچینو وویل چې د ترکیې حکومت د محاسبه شوي ډیپلوماتیک چلولو د یوې برخې په توګه روسیې ته د ٤٠٠ اس سیسټمونو بیرته ورکولو په لټه کې دی؛ هغه سیسټم چې په ٢٠١٩ کې یې پیرود د ترکیې په بهرني سیاست کې یو له خورا جنجالي قضیو څخه شو او د متحده ایالاتو او ناټو سره یې د هیواد اړیکې په جدي توګه ترینګلې کړې.
د راپور له مخې، د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان په شخصي توګه تیره اونۍ په ترکمنستان کې د ولادیمیر پوتین سره د لیدنې پرمهال دا حساسه غوښتنه وکړه. دا پرمختګ د واشنګټن او اردوغان د سپتمبر په میاشت کې د ډونالډ ټرمپ سره د لیدنې له امله د زیات شوي فشار وروسته راځي، یوه غونډه چې د ډیپلوماتیکو سرچینو په وینا، د دواړو خواوو د تمو بیا تعریفولو کې مرسته وکړه.
ټام باراک، په ترکیه کې د امریکا سفیر او ټرمپ ته نږدې کس، وړاندوینه کړې چې د ٤٠٠ اس قضیه ممکن په راتلونکو ٤ څخه تر ٦ میاشتو کې حل شي؛ که څه هم کریملین په رسمي ډول د اردوغان-پوتین د غونډې په جریان کې د داسې غوښتنې کولو څخه انکار کړی دی.
د مالي شرایطو له پلوه، انقره یوازې د سیسټم بیرته راستنیدو سره قناعت نلري، بلکې د هغو ملیاردونو ډالرو لپاره د خسارې غوښتنه هم کوي چې دوی یې ورکړي دي. وړاندیز دا دی چې دا اندازه د روسیې د تیلو او ګازو وارداتو لپاره د ترکیې له پور څخه کمه شي. د اردوغان د حکومت محاسبې ښیې چې د ٤٠٠ اس مالي لګښت د قضیې څخه د وتلو او د ناټو او امریکا سره د اړیکو بیا رغولو ډیپلوماتیک لاسته راوړنې په پرتله خورا مهم دی.
ترکیه په ٢٠١٦ کې د ناکامې کودتا وروسته او د اوباما ادارې سره د تاوتریخوالي په اوج کې مسکو ته مخه کړه؛ هغه لاره چې د ٤٠٠ اس پیرود، په ٢٠١٩ کې د ٣٥ اف پروګرام څخه د انقرې ایستل، او په ٢٠٢٠ کې د کاتسا بندیزونو لګولو لامل شوه. اوس، د اردوغان حکومت هیله لري چې د اوکراین په جګړه کې د خپل منځګړیتوب رول څخه کار واخلي ترڅو پوتین دې غوښتنې ته وهڅوي.
انقره اټکل کوي چې که د ٤٠٠ اس قضیه حل شي، نو د متحده ایالاتو دفاعي بندیزونه به راتلونکی کال لرې شي، چې د لویدیځ مهمو نظامي پروژو، په ځانګړې توګه ٣٥ اف ته د ترکیې د بیرته راستنیدو لپاره لاره هواروي؛ یو پرمختګ چې کولی شي د هیواد د بهرني سیاست توازن بیرته لویدیځ ته واړوي.