د دید خبري اژانس: پاکستاني رسنیو راپور ورکړی چې د اکتوبر له ۱۱مې راهیسې د پاکستان او افغانستان ترمنځ د سرحدي لارو تړلو له یوې میاشتې څخه زیات وخت وروسته، د دې اقدام اقتصادي پایلې خپرې شوې او مختلف سوداګریز سکتورونه د زیاتو لګښتونو او د ځینو صادراتو د بندیدو سره مخ شوي دي.
د افغانستان سره کړکېچ؛ د پاکستان د صادراتو لپاره جدي خنډ
پداسې حال کې چې ځینې شنونکي وايي چې دا وضعیت ممکن پاکستان ته د قاچاق شویو توکو ننوتل کم کړي، ډیری اقتصادي فعالانو د هیواد په صادراتو باندې د فشار د زیاتوالي خبرداری ورکړی دی.
د ډبرو سکرو او سمنټ: د سوداګرۍ ځنډول او د بیې لوړوالی
د سمنټ یو جوړونکي په وینا، د افغانستان د ډبرو سکرو واردات او افغانستان ته د سمنټو صادرات “په بشپړه توګه بند شوي دي.” هغه وویل: “د سیمه ایزو ډبرو سکرو بیه له ۳۰-۳۲ زره روپیو څخه په هر ټن کې ۴۲-۴۵ زره روپیو ته لوړه شوې ده او د افغانستان د ډبرو سکرو نور شتون نلري.”
په شمالي پاکستان کې هغه فابریکې چې د افغانستان د ډبرو سکرو په کارولو تکیه کوي اوس اړ دي چې له سویلي افریقا، اندونیزیا او موزامبیک څخه وارد کړي. د Insight Research په وینا، چرات، فوجي او میپل لیف به د افغانستان په بازار پورې د دوی د تړاو له امله تر ټولو ډیر زیانمن شي.
درمل: د زیرمو ډیریدل، د لوی زیان ویره، ډاکټر کایزر وحید، د PPMA پخوانی رییس وویل:
افغانستان ته د پاکستان د صادراتو شاوخوا ۱۸۷ ملیون ډالر د درملو پورې اړه لري، او د غیر رسمي صادراتو حجم د رسمي لارې درې چنده دي.
هغه خبرداری ورکړ چې د پولې تړلو سره سم، د درملو بار وړل په فابریکو کې راټول شوي او ځینې درمل چې د افغانستان بازار ته ځانګړي دي “په کورني بازار کې نشي عرضه کیدی.”
د پاکستان د سرل شرکت هم اعلان وکړ چې که پولې تړلې پاتې شي نو دوی به شاوخوا ۲ ملیارد روپیو زیان سره مخ شي.
د خوراک وړ نباتات، میوې او سبزیجات: پراخه زیان او د بار وړلو ویجاړول
د PFVA مشر وحید احمد وویل: د پولې تړلو صادرونکي دې ته اړ کړي چې یا په کورني بازار کې په خورا ټیټ نرخ خرابونکي محصولات وپلوري یا یې وغورځوي.
هغه زیاته کړه چې د ایران له لارې د کارولو هڅې روانې دي، خو د بانکونو له خوا د مالي اسنادو د صادرولو د بندیز له امله، دا لاره اوس مهال فعاله نه ده.
د وارد شوي انارو بیه هم د افغان بار وړونکو توکو د راتګ له بندیدو وروسته د هر لس کیلوګرامه کارټن لپاره له ۲۰۰۰-۲۵۰۰ روپیو څخه ۴۰۰۰-۴۵۰۰ روپیو ته لوړه شوې ده.
غوړي او اوړه: په سوداګرۍ کې چټک کمښت
د PVMA مشر شیخ عمر رحمان وویل چې پخوا “۶۰۰۰-۸۰۰۰ ټنه غوړي” هره میاشت د رسمي چینلونو له لارې افغانستان ته صادرېدل، خو اوس دا صادرات بند شوي دي.
د اوړو د ملونو ټولنې مشر عامر عبدالله هم ټینګار وکړ: “پاکستان په عملي توګه د څو کلونو راهیسې د افغان اوړو او غنمو لپاره بازار له لاسه ورکړی دی، او هیواد خپلې ډیری اړتیاوې له روسیې، ترکمنستان او قزاقستان څخه ترلاسه کوي.”
په زرګونو کانټینرونه په سرحدونو کې بند پاتې دي
د PAJCCI قاضي زاهد حسین وویل: “له ۷۰۰ څخه تر ۷۵۰ کانټینرونو پورې په چمن او له ۳۵۰ څخه تر ۴۰۰ کانټینرونو پورې په تورخم کې بند پاتې دي؛ له ۹۰۰۰ څخه ډیر کانټینرونه د پاکستان په بندرونو کې د افغانستان لپاره د تصفیې په تمه دي.”
هغه وضعیت “اندیښمنونکی” وباله او د هغو پاکستاني موټر چلوونکو ستونزمن وضعیت ته یې اشاره وکړه چې په افغانستان کې بند پاتې دي.