د دید خبري اژانس: په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د دفتر لخوا یو نوی راپور ښیي چې د طالبانو حکومت د میزان په لومړیو کې د ۴۸ ساعتونو لپاره د انټرنېټ بندولو پریکړې د هیواد روغتیایی سیسټم فلج کړی او د یو ماشوم په ګډون لږترلږه لس ماشومان یې وژلي دي. یوناما خبرداری ورکړی چې افغانستان د داسې مخابراتي بحران سره د مقابلې لپاره چمتو نه دی او د هغې بشري پایلې د اوسني احصایو په پرتله خورا پراخه کیدی شي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستې ماموریت (یوناما) په یوه ۱۲ مخیز راپور کې اعلان کړی چې د میزان په ۷ او ۸ د انټرنېټ بشپړ بندېدل، چې د طالبانو د مشر هیبت الله آخندزاده لخوا امر شوی و، د هیواد په روغتونونو او روغتیایی مرکزونو کې د بشري ناورین لامل شو.
یوناما لیکلي چې د دې عمل په پایله کې لږترلږه نهه ماشومان او یو نوی ماشوم مړ شوی دی. په یوه قضیه کې، یوې امیندواره میرمنې د شدیدې وینې بهیدنې له امله ولایتي روغتون ته بیړنۍ لیږد ته اړتیا درلوده، مګر د مخابراتي ستونزو له امله د لوړو پوړو تاسیساتو سره اړیکه ونشوه نیولی. میرمنې خپل ماشوم له لاسه ورکړ او پخپله یې جدي پیچلتیاوې درلودې.
په مختلفو ولایتونو کې روغتیایی کارمندانو یوناما ته وویل چې د دوو ورځو بندیدو په جریان کې، روغتونونه د انټي بیوټیکونو، سیرم او وینې په څیر حیاتي توکو پرته پاتې وو، او د کابل یا ګاونډیو ولایتونو څخه د بیړنۍ مرستې غوښتنه کولو لپاره هیڅ لاره نه وه.
په زابل ولایت کې، درې ماشومان د وینې د کمښت له امله مړه شول، او په بادغیس ولایت کې، پنځه خوارځواکۍ لرونکي ماشومان په روغتونونو کې د ډاکټرانو د نشتوالي له امله مړه شول. د یوناما د سرچینو په وینا، اصلي شمیره احتمالاً د ثبت شوي څخه ډیره لوړه ده، ځکه چې د بیړني تلیفونونو معلومات لا نه دي راټول شوي.
راپور وايي، “د دې دوو ورځو په جریان کې، بیړني تلیفونونه په بشپړه توګه قطع شوي وو، امبولانسونه بند شوي وو، او په ټول هیواد کې روغتیایی خدمات فلج شوي وو.” یو عیني شاهد وویل، “ناروغان په روغتونونو کې د درد او اضطراب سره انتظار کاوه، ځکه چې د ناروغانو د ثبت ټولې پروسې په لاسي ډول ترسره شوې وې.”
د طالبانو مشر د “فحشا او اخلاقي فساد سره د مبارزې” په پلمه د بندولو توجیه وکړه، خو یوناما ټینګار وکړ چې د طالبانو د حکومت پریکړې نه یوازې د معلوماتو ازادي بنده کړه بلکې د سلګونو خلکو ژوند یې هم په مستقیم خطر کې واچاوه.
یوناما خبرداری ورکړ چې شاوخوا ۷۵ سلنه افغان نفوس د بانکدارۍ، طبي او سوداګریزو خدماتو لپاره په انټرنیټ تکیه کوي، او په راتلونکي کې ورته هر ډول عمل کولی شي ډیرې ویجاړونکې پایلې ولري.