د ترکستان اسلامي ګوند د جنوبي او مرکزي آسیا هیوادونو امنیت ته جدي ګواښ پېښوي

د دید خبري اژانس: ډیپلومات مجلې په یوه مقاله کې لیکلي چې د ترکستان اسلامي ګوند (TIP) چې د ختیځ ترکستان اسلامي غورځنګ په نوم هم پیژندل کیږي، د سیمې امنیت ته جدي ګواښ پېښوي ځکه چې دا ډله یو له فعالو ترهګرو ډلو څخه دی.

ډیپلومات لیکلي چې د دې ډلې مشر عبدالحق ترکستاني چې په افغانستان کې میشت دی، وړاندوینه کړې چې “چینایي کافران به ډیر ژر د سوریې د کافرانو په څیر برخلیک سره مخ شي.”

له ۲۰۱۲ کال راهیسې، د دې ګوند ایغور جنګیالي د ترکیې او سویل ختیځې آسیا له لارې سوریې ته ننوتلي او په ادلب ولایت کې د جهادي ډلو سره یوځای فعال دي، په ځانګړې توګه د تحریر الشام ډله (HTS). په دې وروستیو کې له ۳۵۰۰ څخه ډیر ایغور جنګیالي د سوریې په اردو کې مدغم شوي دي، او له ۱۱۰۰ څخه ډیر یې په جګړه کې وژل شوي دي.

مقاله زیاتوي چې د HTS تر کنټرول لاندې د موقت حکومت د جوړیدو سره سره، د ترکستان اسلامي ګوند پلان لري چې د چین سینکیانګ ته راستون شي او د بیلتون غوښتونکو فعالیتونه بیا پیل کړي. د چین د سختو سرحدي محدودیتونو له امله، TIP احتمال لري چې خپل فعالیتونه افغانستان او مرکزي آسیا ته واړوي ترڅو د چین د بیلټ اینډ روډ نوښت په څیر سیمه ایزې پروژې په نښه کړي.

په افغانستان کې، TIP د طالبانو، حقاني شبکې، تحریک طالبان پاکستان، او د ازبکستان اسلامي غورځنګ په ګډون د نورو ډلو سره کار کوي، او په بلخ، بدخشان، کندز، کابل او بغلان کې کمپونه او اډې لري.

د ملګرو ملتونو راپورونه ښیي چې په افغانستان کې د TIP جنګیالیو شمیر د ٥٠٠ او ١٢٠٠ ترمنځ دی، مګر دا شمیر په چټکۍ سره زیات کیدی شي که چیرې ځواکونه له سوریې څخه لیږدول شي.

په سوریه کې د ترکستان اسلامي ګوند جنګي تجربه دا د نورو سیمه ایزو ترهګرو شبکو لپاره زړه راښکونکې کوي او د مرکزي او سویلي آسیا هیوادونو امنیت ته ګواښ دی.

د ډیپلومات د تحلیلي مقالې پر بنسټ، کارپوهان وړاندیز کوي چې د نړیوالې ټولنې لخوا د “بهرني ترهګریز سازمان” په توګه د ترکستان TIP بیا ډیزاین او اعلان کولی شي د دې ډلې د فعالیتونو محدودولو او له سوریې څخه افغانستان ته د هغې د جنګیالیو د لیږد مخنیوي کې اغیزمن وي.