یوناما: د نجونو له زده کړې محرومیت د افغانستان راتلونکی ګواښوي
د دید خبری اژانس: د سواد نړیوالې ورځې په مناسبت، په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندویه پلاوي (یوناما) یو ځل بیا د ښځو او نجونو لپاره د زده کړې مساوي لاسرسي غوښتنه وکړه، د طالبانو د حکومت د دوامداره تعلیمي محدودیتونو په اړه یې اندیښنه څرګنده کړه، ټینګار یې وکړ چې هیڅ ټولنه د ښځو د بشپړ ګډون پرته پرمختګ نشي کولی.
په دې پیغام کې، یوناما د طالبانو د حکومت د دوامداره تعلیمي محدودیتونو په اړه ژوره اندیښنه څرګنده کړه او د دې پالیسیو د سمدستي لغوه کولو غوښتنه یې وکړه.
د یوناما په بیان کې ویل شوي: “د افغانستان د ادبي او کلتوري میراث د لمانځلو پرمهال، زده کړه باید ټولو ته لاسرسی ولري – په ځانګړي توګه ښځې او نجونې. هیڅ ټولنه د ښځو د بشپړ ګډون پرته پرمختګ نشي کولی.”
د ملګرو ملتونو د عمومي منشي ځانګړې استازې او د یوناما مشرې، روزا اوتانبایوا هم د دې ورځې د لمانځلو په مراسمو کې ګډون وکړ، تعلیم یې د پرمختګ او پیاوړتیا اصلي ستنه وبلله، او ټینګار یې وکړ چې نړیواله ټولنه د نجونو لپاره د ښوونځیو او پوهنتونونو د بیا پرانستلو غوښتنه کوي.
د طالبانو له واک ته رسېدو څلور کاله وروسته، نجونې لا هم له شپږم ټولګي پورته ښوونځیو او پوهنتونونو ته له تګ څخه محرومې دي.
د خپرو شویو احصایو له مخې، لږترلږه ۲.۲ میلیونه افغان نجونې له لومړنیو او ثانوي زده کړو محرومې دي؛ هغه شمېره چې یونیسکو خبرداری ورکړی دی تر ۲۰۳۰ پورې له ۴ ملیونو څخه زیاتو ته رسیدلی شي.
یوناما ټینګار کړی چې د دې وضعیت دوام نه یوازې د بشري حقونو څخه ښکاره سرغړونه ده، بلکې د افغانستان په اقتصادي، ټولنیز او روغتیا راتلونکي به هم ویجاړونکي اغیزې ولري.
د روغتیا نړیوال سازمان وروستیو راپورونو هم د کونړ ولایت په څیر محرومو سیمو کې د ښځینه ډاکټرانو د سخت کمښت راپور ورکړی دی.
یونیسکو هم په دې ورځ، سواد یو بنسټیز بشري حق اعلان کړ او اعلان یې وکړ چې په نړۍ کې شاوخوا ۷۳۹ ملیونه خلک لاهم د لوستلو او لیکلو له اساسي مهارتونو څخه محروم دي.
همدارنګه، له هرو ۱۰ ماشومانو څخه ۴ یې د سواد زده کړې اساسي مهارتونو ته لاسرسی نلري او له ۲۷۰ ملیون څخه ډیر ماشومان او تنکي ځوانان لاهم په ښوونځي کې نه دي.
د سږ کال د سواد زده کړې د نړیوالې ورځې شعار “په ډیجیټل دور کې د سواد زده کړې ته وده ورکول” دی.
یونیسکو په دې باور دی چې نوې ټکنالوژۍ کولی شي په افغانستان کې د ښځو او نجونو په ګډون د محرومو ډلو ترمنځ د زده کړې د پراختیا لپاره اغیزمنې وسیلې وي.