د نظر پوښتنې راپور: په قراردادونو کې د شفافیت نشتوالی؛ د کانونو په اړه د خلکو تر ټولو لویه اندیښنه
په خپله وروستۍ سروې کې، د دید خبري اژانس د سرپرست حکومت لخوا د هیواد د کانونو د پروسې په اړه د خلکو اندیښنې وڅیړلې. سروې ښیي چې د هیواد ډیری خلکو د کانونو په قراردادونو کې د شفافیت د نشتوالي په اړه اندیښنه څرګنده کړې ده.
د موندنو پر بنسټ، ۵۷ سلنه ګډونوالو وویل چې په قراردادونو کې د شفافیت نشتوالی د کانونو په مدیریت کې ترټولو مهم ګواښ دی. دوی باور لري چې د روښانه او حساب ورکونکي میکانیزمونو په نشتوالي کې، د فساد او طبیعي سرچینو ضایع کیدو خطر زیاتیږي او خلک له خپلو اصلي حقونو څخه بې برخې کیږي.
په دوهم ځای کې، ۲۹ سلنه ځواب ویونکو د کانونو له عوایدو څخه د سیاسي کارونې او د ځواک پیاوړتیا اصلي ننګونه ګڼلې. د دوی په نظر، د کانونو عواید د سیاسي بنسټونو د پیاوړتیا او د طالبانو د سرپرست حکومت د ځواک پیاوړتیا لپاره ډیر مصرف کیږي، پرځای یې چې په پراختیایي پروژو کې پانګونه وشي.
له بلې خوا، ۱۴ سلنه خلکو هم ټینګار کړی چې د سیمه ایزو خلکو او ټولنو ګټو ته پام نه کول د دوی اصلي اندیښنه ده. د دې ډلې په وینا، د کانونو په ډیری پروژو کې، د ځایی خلکو اړتیاوې له پامه غورځول کیږي او دوی د کانونو له امله رامینځته شوي اقتصادي او ټولنیزو فرصتونو څخه محروم دي.
پدې سروې کې یو د پام وړ ټکی دا دی چې هیڅ یو ځواب ویونکي (0 سلنه) د چاپیریال تخریب د اصلي اندیښنې په توګه نه دی پورته کړی؛ یوه مسله چې ښیې چې اقتصادي او سیاسي اندیښنې د خلکو په مینځ کې د چاپیریال اندیښنو باندې غالبې دي.
دا احصایې ښیې چې د روڼتیا مسله او د کانونو عاید څنګه مصرف کیږي د نورو مسلو په پرتله خلکو ته خورا مهمه ده. متخصصین دا هم ټینګار کوي چې د څارنې میکانیزمونو رامینځته کولو او د کانونو په قراردادونو کې د خلکو ریښتینې ګډون پرته، د افغانستان طبیعي سرچینې نشي کولی د پراختیا او عامه هوساینې انجن شي.