د دید خبري اژانس: د روغتیا نړیوال سازمان، د هیپاټایټس د نړیوالې ورځې په مناسبت، په افغانستان کې د هیپاټایټس B او C له امله د مړینې د اندیښنې وړ زیاتوالي خبرداری ورکړ.
د روغتیا نړیوال سازمان اعلان کړی چې د عامه پوهاوي کموالی او ناوخته تشخیص په افغانستان کې د هیپاټایټس ناروغانو د خرابیدو اصلي عوامل دي. ډیری ناروغان هغه وخت طبي مرکزونو ته مراجعه کوي کله چې د دوی ناروغي پرمختللي او خطرناک پړاو ته رسیدلې وي.
په افغانستان کې د ایډز، هیپاټایټس او جنسي ناروغیو سره د مبارزې ملي پروګرام د احصایو له مخې، یوازې د روان کال په لومړیو دریو میاشتو کې، په ټول هیواد کې له 936,000 څخه ډیر خلک د هیپاټایټس B او C لپاره معاینه شوي دي.
همدارنګه، له 2023 راهیسې، له 67,000 څخه ډیر خلک د هیپاټایټس B سره اخته شوي او نږدې 28,000 خلک د هیپاټایټس C سره اخته شوي دي.
په کابل کې د ساري ناروغیو متخصص، سید عادل نیرومند وویل چې هیپاټایټس یوه وژونکې ساري ناروغي ده چې ډیری وختونه له پامه غورځول کیږي، او ډیری ناروغان په خورا پرمختللي مرحلو کې د درملنې لپاره حاضریږي.
د ایډز د ملي پروګرام مشر عبدالرحمن شیریندل هم اعلان وکړ چې د نړیوال روغتیا سازمان او نورو نړیوالو سازمانونو په ملاتړ سره، د تشخیص او درملنې پروسه د پام وړ پراخه شوې او روغتیایی کارمندانو ته نوې روزنه ورکړل شوې ده. په هرصورت، هغه ټینګار وکړ چې د دې پرمختګونو د دوام لپاره دوامداره نړیوال ملاتړ ته اړتیا ده.
په افغانستان کې د نړیوال روغتیا سازمان استازی، اډوین سنیزا سلوادور یادونه وکړه:
“په افغانستان کې د هیپاټایټس د ناوخته تشخیص له امله ډیری ژوند له لاسه ورکوي. موږ د ملي طبي ټیمونو سره په همکارۍ د ازموینې او درملنې خدماتو ته د لاسرسي پراخولو لپاره کار کوو، او موږ په ټولو نړیوالو شریکانو غږ کوو چې د دې مخنیوي او درملنې وړ ناروغۍ له منځه وړلو لپاره همکاري وکړي.”
د روغتیا نړیوال سازمان ټینګار کړی چې د هیپاټایټس B واکسین او اغیزمن او ارزانه درمل د B او C دواړو ډولونو لپاره شتون لري، مګر د مړینې مخنیوي لپاره، باید د عامه پوهاوي، ژر تشخیص او درملنې ته د لاسرسي په وړاندې د خنډونو لرې کولو باندې تمرکز وشي.
د یادونې وړ ده چې د هیپاټایټس نړیواله ورځ هر کال د جولای په ۲۸ (اسد ٦مه) لمانځل کیږي، یوه ورځ چې د هیپاټایټس B ویروس کشف کونکي او د نوبل جایزې ګټونکي باروخ بلومبرګ د زیږون په درناوي ټاکل شوې ده، ترڅو د ناروغۍ سره د مبارزې اهمیت ته د نړیوالې پاملرنې راجلب کړي.