دید خبرې آژانس: د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې مسوولین وايي چې په هېواد کې د شپږ قلمه لومړنیو توکو په مالیاتو کې د پام وړ کمښت راغلی دی.
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې لومړي مرستیال محمد یونس مهمند، نن په کابل کې جوړه شوې خبري غونډې ته وویل چې د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې، مالیې وزارت او د ریاست الوزراء د اقتصادي کمېسیون ترمنځ له څو پر لپسې ناستو وروسته او د افغانستان اسلامي امارت د ریاست الوزراء عالي مقام د حکم له مخې؛ په هېواد کې د شپږو قلمه لومړنیو توکو (اوړه، غنم، غوړي، بوره، تېل او ګازو) په مالیاتو کې د پام وړ کمښت راغل دی.
د مهمند په وینا، اوسمهال د غوړيو، غنمو او اوړو په یو میلیون افغانیو عوایدو کې ۱۰۰۰ افغانۍ مالیه او د بورې، تېلو او ګازو کې په یو میلیون افغانیو عوایدو کې ۱۵۰۰ افغانۍ مالیه ټاکل شوې، چې خصوصي سکټور د اسلامي امارت د دغه نېک او بې ساري اقدام هرکلی کوي.
د هغه د معلوماتو له مخې؛ په ۱۴۰۳ لمریز کال کې د افغانستان د صادراتو کچه شاوخوا دوه میلیونه ۳۸۰ زره ټنو ته رسېږي چې ارزښت یې یو میلیارده ۷۸۵ میلیونه ډالره کېږي. دغه صادرات (اروپا، آسیا، امریکا، اسټرالیا، اندونیزیا، مالیزیا، پاکستان، هند، روسیې، چین او نورو هېوادونو ته شوي او له پاکستان څخه د افغانستان په وارداتي ټرانزیټ کې ۸۴ سلنه کموالی راغلی، خو د عباس بندر له لارې ۹۵ سلنه زیاتوالی راغلی دی.
دغه راز، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې د مالي او اداري معاونیت سرپرست میر زمان پوپل، په ۱۴۰۳ لمریز کال کې د دغې خونې مهم فعالیتونه او لاسته راوړنې شریکې کړې او ویې ویل چې دغه خونې د افغانستان تولیداتو او محصولاتو ته د بازارموندنې په موخه، د هېواد په دننه او له هېواده بهر ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان او ترکیه کې ګڼ شمېر نندارتونونه جوړ کړي چې ښې پایلې یې درلودې.
د هغه د څرګندونو له مخې؛ افغانستان په ۱۴۰۳ لمریز کال کې د ۵۳۴ میلیونه ډالرو په ارزښت ۱۶۳زره ټنه وچې میوې او شاوخوا ۲۵۰۰ ټنه جلغوزي صادر کړي چې د تېر کال په پرتله اووه سلنه زیاتوالی ښيي.
د غونډې په بهیر کې، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې غړي خانجان الکوزي، له خصوصي سکټور څخه د هر اړخیز ملاتړ او هغوی ته د اړینو اسانتیاوو برابرولو په خاطر، له اسلامي امارت څخه قدرداني وکړه او سوداګرو، پانګه والو او صنعتکارانو ته د ویزو او ځمکو د وېش، برېښنا، سوداګریز بیلانس او نورو برخو کې د هغوی ستونزې او وړاندیزونه شریک کړل او د اړوندو ادارو له لوري یې د رسېدنې غوښتنه وکړه.
د غونډې په پای کې، د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې مالي رئیس شرین آغا سخي وویل چې د اسلامي امارت په بیاواکمنۍ سره، د خصوصي سکټور او د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې کلک ملاتړ شوی او د هغو معقول وړاندیزونه منل شوي او ډېرې اسانتیاوې ورته برابرې شوې دي.
دا په داسې حال کې ده چې په ۱۴۰۳ لمریز کال کې د افغانستان واردات ۱۱.۱۶۴میلیارده ډالرو ته رسېدلي او ډېری توکي له ایران، عربي متحدو اماراتو، پاکستان، چین، ترکمنستان، ازبیکستان، قزاقستان، روسیې، هند او مالیزیا څخه وارد شوي چې لویه برخه یې ډیزل او پټرول تېل، د نقلیه وسایطو قطعې، مایع ګاز، د کتان ټوکر، طبي درمل، اوړه، غوړي او وريجې دي.
